Fris groen voor een gerenoveerde vierkantshoeve

De vierkantshoeve werd helemaal vernieuwd en eens dat achter de rug was, kwam ook de tuin aan bod. Het werd een ontwerp in lijn met het gebouw. Je ziet de tuin immers van binnen in huis en op haar beurt is de beplanting ook het decor van de woning. Beide vormen als het ware communicerende vaten en moeten elkaar dus versterken.

Een driedelige renovatie

De hoeve in Alken is zo’n honderdvijftig jaar oud, een gesloten vierkantshoeve die met veel zorg en oog voor detail gerenoveerd werd. Vermits het gebouw op de erfgoedlijst staat, waren de bewoners aan enige regels gebonden voor de renovatie. Heel wat authentieke elementen zoals het typische vakwerk moesten behouden blijven. Dat resulteerde in een mix van oude en nieuwe elementen. “Die mix wilden we ook doortrekken naar de tuin”, vertelt tuinarchitect Jan Nickmans van PUUR groenprojecten. Hij woont hier en heeft er ook zijn kantoor gevestigd waar klanten komen om hun projecten te bespreken en inspiratie op te doen. “Het valt inderdaad voor dat we de tuin in trekken, om bepaalde combinaties van materialen of planten te bekijken. Er zijn drie delen buiten en we hebben de aanleg ervan in even veel fases aangepakt. Eerst de binnenkoer, vervolgens de privétuin achteraan met het terras, en tenslotte een tuin aan het kantoor met voldoende parkeergelegenheid.”

Respect voor het verleden

Om ten volle van zijn achtertuin te genieten, heeft Jan een ingreep aan de woning gedaan die eigentijds is, maar toch met respect voor het verleden van het gebouw. In de achterste vleugel plaatste hij een grote glazen wand achter het vakwerk. Zo blijft de typische gevelverdeling zichtbaar, maar kunnen de bewoners profiteren van een maximale lichtinval en van het zicht naar achteren toe. “De architectuur van een vierkantshoeve is normaal gezien erg centraal gericht: alle ruimtes kijken uit op de binnenkoer. Maar door de grote glazen achterwand hebben we vanuit de keuken en de woonkamer nu ook een mooi zicht op de tuin. Dat sluit beter aan op de hedendaagse manier van wonen.”

Strak en toch stoer

Heden en verleden worden op een natuurlijke manier met elkaar verweven, en dat speelde ook mee in het tuinontwerp. “Ik koos voor een strak ontwerp met robuuste, stoere materialen. Bij een hedendaagse woning gaan we meestal nog wat gestructureerder te werk, maar bij deze historische hoeve past het om dat strakke ontwerp iets genuanceerder in te vullen, wat speelser en natuurlijker.” De bestrating is heel geordend, dat past ook bij de bestaande binnenkoer en het is er bovendien een verwijzing naar. “Vroeger opteerden mensen voor een praktische indeling en dat gegeven hebben we hier ook bewust doorgetrokken. Voor de meeste verhardingen en trappen werkte ik met recuperatiematerialen. De uitzondering hierop is het betonnen terras. Maar voor het overige maakte ik gebruik van oude Engelse gebakken klinkers en gerecupereerde stenen platen in arduin.”

Gespreide kleuraccenten

De grote notenboom vormt het focuspunt in de tuin. Vermoedelijk staat hij hier al meer dan zeventig jaar. Hij was weliswaar helemaal verstopt tussen oude coniferen en de restanten van een moestuin. Die verwijderde Jan, nu komt de boom mooi tot zijn recht en zorgt hij in de zomer voor koelte op het terras. Daarnaast plantte Jan er nog enkele oude knotwilgen bij. Deze verwrongen en knoestige stammen werden niet op één lijn, maar wat nonchalant aangeplant. Zo lijkt het alsof ze hier al tientallen jaren staan. De borders worden gevuld met enkele siergrassen en verschillende bloeiers. “Die zorgen ervoor dat er het hele jaar door in de tuin iets te beleven valt. We gaan van de vroege bloeiers, zoals sieruien, via de irissen geleidelijk naar een bontere schikking. En de siergrassen werden hoofdzakelijk in warme herfsttinten gekozen. Die gespreide accenten geven wat kleur en levendigheid aan de tuin. Verder is het ook altijd praktisch om hier en daar enkele betonnen schalen of grote plantenpotten te zetten en ze te vullen met eenjarigen, die op hun beurt op bepaalde momenten de aandacht naar zich toe trekken.”

Oude waterput

Het zwarte vierkant aan het terras vormt een intrigerende blikvanger in het geheel. Op het eerste gezicht lijkt het een strakke waterpartij, maar het gaat om zwart glas dat boven een opening geplaatst is. “Dit is een regenwaterput van wel honderdvijftig jaar oud. We hebben die uit veiligheidsoverwegingen afgeschermd met een zwarte glasplaat en door de reflectie lijkt het wel een spiegelend wateroppervlak. Wanneer je de put in kijkt, zie je dat de wanden mooi begroeid zijn met muurvarens.” Een leuk extraatje en opnieuw een mooi voorbeeld van de geslaagde mix van oud en nieuw.

Identikit

Bewoners: 4
Oppervlakte: langgerekt perceel van 4.000 m2
Ontwerp en realisatie: Jan Nickmans (PUUR groenprojecten)
Grondsoort: leem
Gebruikte materialen: oude karaktervolle recuperatiematerialen, gecombineerd met nieuwe materialen als beton en staal
Basisbeplanting: veel grote vakken met natuurlijk ogende beplanting (Molinia, Euphorbia, Deschampsia, lavendel)
Indeling: zakelijke voortuin, parkeergelegenheid, privétuin achteraan
Jaar van aanleg: in diverse fases van 2009 t.e.m. 2014

Bron: TUINEN Landelijke Stijl editie voorjaar 2015 | Tekst: Marie Masureel | Foto’s: Denise Keus